“Als de dokter het zegt, moet het wel waar zijn.” Deze gedachte is een klassiek voorbeeld van autoriteitsbias, een psychologisch fenomeen waarbij we geneigd zijn om sneller iets te geloven of te doen wanneer een autoriteitsfiguur het aanraadt.

Stel je voor: je bent aan het shoppen voor een nieuwe smartphone. Je ziet er een die €1200 kost, en een andere voor €800. Plots voelt die van €800 als een koopje, zelfs als dat nog steeds een flink bedrag is. Dit fenomeen, waarbij je besluitvorming sterk wordt beïnvloed door de eerste prijs die je ziet, staat bekend als verankering (anchoring).

Waarom voel je je opeens aangetrokken tot een merk dat je wekenlang voorbij hebt zien komen op sociale media? Waarom lijkt dat ene liedje, dat je eerst irritant vond, steeds beter te worden hoe vaker je het hoort? Dit alles heeft te maken met een krachtig psychologisch fenomeen: het blootstellingseffect.

“Wat als ik dit mis?” Die ene vraag die mensen sneller aanzet tot actie dan de belofte van een potentiële winst. Dit fenomeen, beter bekend als verliesaversie, is een krachtig psychologisch principe dat veel invloed heeft op hoe we beslissingen nemen.

Heb je ooit een website verlaten en binnen enkele seconden een pop-up gezien die smeekt om je terugkeer, met teksten zoals: "Wacht! Je krijgt 10% korting als je blijft!" of "Ben je zeker dat je dit geweldige aanbod wilt missen?"? Dit is een klassiek voorbeeld van het dark pattern genaamd Confirmshaming

Je komt erin, maar eruit komen is een nachtmerrie. Het klinkt als een slechte horrorfilm, maar het is een realiteit voor veel gebruikers die te maken krijgen met het zogenaamde ‘Roach Motel’-designpatroon – een manipulatief ontwerp dat je vastzet in een systeem zonder uitweg.”